ады, доўгія і кароткія, заставаліся ззаду, нібы адчэпленыя вагоны, і знікалі ў шызай смузе, як міражы, не пакідаючы следу. Яму карцела памацаць іх: слізкія яны ці ўжо халодныя, але гады праходзілі між пальцаў, як пальцы скрозь іх. I толькі шэпт травы, якая яшчэ расце, ды цяпло крыві ў жылах дрэваў супакойвалі яго: сум пройдзе — смутак застанецца: па няспраўджанай мары, па ссечаным садзе, па пратаптанай ім ды забытай іншымі сцежцы, па вясне сярод восені і па ўсім, што магло быць ды не сталася, прымроілася ды не збылося. Толькі адна спроба была ў яго прайсці да мэты проста: не збочваючы і не вяртаючыся, не ўзлятаючы і ня падаючы. Толькі адна. Ён не сумняваецца, што памыляўся, што ён — птушка, а не страла, але ці зможа ён паглядзець у замаруджаным паўторы, як ішоў? Ужо цяпер рупіць яму пачаць апраўдвацца, шукаць вінаватых: салаўя, што пераліваў ваду ў горле да самай раніцы; воблакі, якія скрозь дзень плылі розныя; жанчын, якія былі такімі непадобнымі ў сваёй аднолькавасці; і кнігі, кнігі, кнігі, якія хавалі між старонак столькі таямніцаў, што кожная спазнаная аддаляла ісціну, і ён зноў і зноў пераконваўся, што прызначэнне кніг — гарэць, быць часовымі, а ня вечнымі, несці смуту ў розум, а не веды. Ён азіраўся назад, на прабеглыя гады, што склаліся ў дзесяцігоддзі, і не бачыў іх там, дзе яны павінны знаходзіцца. Ён заўважаў змены ў самім сабе, але толькі, знешнія: цела сточвалася вятрамі, рыхлілася часам, маршчыніла дарогамі, пранізвалася адказнасцю, а ўсведамленне «Я ёсць» так і не прыходзіла да яго: у кожны пэўны момант яно спазнялася на імгненне — адразу ж рабілася «Я быў», каб урэшце стаць «Мяне няма». Але ён ніколі не скажа: «Я ёсць», як і не вымавіць: «Мяне не было». Дык дзе ж тады ён — у будучыні, якая ёсць пакуль яе няма, альбо ў мінулым, якое ёсць, пакуль існуе ён? А мо — паміж: і там, і там, але не тут… А значыць — нідзе. Нідзе… Ці не таму, што шлях ягоны быў не напрасткі, ці не таму, што салавей і аблокі, жанчыны і кнігі спакушалі яго і грашылі з ім — і няма яму цяпер даравання ні ў мінулым, ні ў будучыні, ні там, за брамай, хоць і пакідаў ён сабе кволую надзею быць запатрабаваным, згаданым аднойчы і пакінутым назаўсёды. Так, ён спатыкаўся і падаў паранены стомай няўвагі; так, ён узлятаў і грэўся пад аксамітнымі промнямі славы; так, ён збочваў, каб падвязаць зламаную галіну і кінуць у ваду выплюхнутую рыбіну; так, ён жыў, бо пакуты ды боль і ёсць жыццё, бо шчасця ды волі не бывае пры жыцці, а толькі пасля… Ён гэтага пэўна ня ведаў, як не ведае ніхто, але ён здагадваўся, бо быў надзелены інтуіцыяй, бо верыў: не можа, не можа, не можа ўсё канчацца тут — тут можа толькі пачынацца. Бо інакш навошта ўсе гэтыя кнігі ды веды, кампутары ды спадарожнікі, інакш навошта ўвогуле было чамусьці з’яўляцца, узнікаць. Тады мо лепей было б не злазіць з дрэваў, застацца кісцяпёрай рыбінай, альбо не ляцець з далёкіх зорак спорамі, і не варта было камусьці ляпіць-кланіраваць — сабе падобных з гліны, праху ці рабра… А таму ён не баяўся смерці — як не баяўся сну, які і ёсць смерць, толькі часовая: як палёт ёсць падзенне, а падзенне ёсць палёт, і верыў, што гэтаксама, як прачынаешся ад сну, прачнешся некалі ад жыцця. Яно скончыцца, як канчаецца сон, і пасля яго, як пасля сну, будзе добра. Яму стала лёгка, і ён падумаў раптам, нібыта развітваючыся: а ці не шкада яму пакідаць цела, да якога ён нават прывык? I супакоіў сябе: а хіба можна шкадаваць выпадковую камбінацыю мікраэлементаў, якая распадзецца, каб утварыць нешта новае — травінку, ка-рову, коціка… Але пакуль яно дадзенае яму ў адчуваннях, трэба песціць і радаваць яго, радуючы сябе ў пакутах і няволі, у палёце і падзенні — сонцам і месяцам, салаўём і кнігамі, жанчынамі і воблакамі, сном і жыццём…
I не чакаць, а быць гатовым.