Трамваі
Мінск майго дзяцінства трамвайны. У самастойныя падарожжы я ездзіў на трамваях, бо так было танней за ўсё. Паездка на трамваі каштавала тры капейкі, а на аўтобусе ці тралейбусе — чатыры. Адна капейка для малодшага школьніка — грошы, за якія можна было набыць пачак запалак ці выпіць шклянку газіраванай вады. Тагачасны горад я помню ўбачаным праз трамвайныя вокны. Ад вуліцы Чарнышэўскага я ездзіў да вуліцы Энгельса, дзе стаяў Палац школьнікаў, у студыю да мастака Сяргея Пятровіча Каткова. У трамваі я стараўся стаць каля акна на задняй пляцоўцы, каб глядзець на бліскучыя рэйкі і зменлівыя краявіды, на вялікія вокны дзіцячага басейна, на інстытут фізкультуры, на вежу, што ўздымаецца над паліграфкамбінатам, на тралейбуснае дэпо, на жаўтасценны холадакамбінат і дзіцячы парк над павольнай рэчкай. У студыю я — дысцыплінаваны вучань — прыязджаў раней за настаўніка. Разам са студыйцамі сядзеў на прыступках пад дзвярыма майстэрні і чакаў Каткова. Мне было прыемна сядзець пад жоўтымі лакіраванымі дзвярыма, побач з якімі вісеў мой малюнак з чырванаскурым індзейцам-кап’яносцам, які стаяў на варце нашай любімай студыі. Сяргей Каткоў прыязджаў у Палац школьнікаў гэтаксама на трамваі. Ён ехаў з возера. Мяне радаваў той факт, што ў студыю і назад мы з настаўнікам ездзілі на жоўта-чырвоных грукатлівых трамваях. Я ездзіў на «адзінцы», а ён на «пяцёрцы». Пазней Мінск стаў для мяне тралейбусна-аўтобусным, потым — метрапалітэнным і аўтамабільным. Стаў ён чыгуначным і самалётным, але мой самы любімы Мінск — трамвайны, у якім я ездзіў на задняй пляцоўцы вагона ў студыю да Каткова.
Трамвай
«Трамвай даімчаў яго аж да Дома друку», — вычытаў у татавай ранняй кнізе «Млечны шлях». «Трамвай даімчаў…» — цяпер так ніхто не напіша. Трамвайная імклівасць засталася ў далёкім мінулым. Імклівыя ў нас легкавікі, а трамваі за тыя шэсцьдзясят гадоў, што прамінулі з дня напісання апавядання «Млечны шлях», зрабіліся паважанымі і даволі павольнымі. Але менавіта гэтая неадпаведнасць сучаснасці і кранае ў старым бацькавым апавяданні, і спыняе мяне-чытача, і змушае задумацца пра імклівасць такога кароткага чалавечага жыцця.
Мянушка
У мяне было шмат розных мянушак і псеўданімаў, але самая выразная і запамінальная — першая. Мне было два гады. Хадзіў і гаварыў я добра. Тата, мама і я ішлі па вуліцы Якуба Коласа. Гулялі побач з домам. Я тупаў паперадзе, бацькі — праз тры крокі за мной. З-за рога з вуліцы Ламаносава мне насустрач выйшаў афіцэр. Ён быў вясёлы, спыніўся, прысеў на кукішкі і працягнуў руку:
— Давай знаёміцца, салдат!
Тата памкнуўся праганяць п’янаватага жартаўніка, але маці спыніла:
— Хай пазнаёмяцца!
Я працягнуў руку афіцэру, той паціснуў мне далонь і спытаў:
— Як цябе завуць, салдат?
— Адамка! — сказаў я, гледзячы ў афіцэравы вочы.
— Сур’ёзны ў вас хлопец! — кінуў маім бацькам афіцэр і пабег да трамвая.
Афіцэр з’ехаў, а мая саманазва Адамка засталася. І бацька, і маці нейкі час называлі мяне не звычным і цёплым іменем Валодзя, а па-новаму — Адамка. І калі ў нашым доме заходзіла гутарка пра маю сур’ёзнасць, бацькі заўсёды прыгадвалі даўняе знаёмства з п’яным афіцэрам. Дарэчы, гэта адзін з самых першых успамінаў пра тату. Маці я памятаю і да свайго нечаканага знаёмства на сонечнай вуліцы Якуба Коласа, а тату толькі з таго моманту, як ён бярэ мяне на рукі і мы разам глядзім на афіцэра, які сядае ў чырвона-жоўты трамвайны вагон.